پارافین نفتی چیست: انواع پارافین نفتی + ویژگی ها و کاربردها

پارا‌فین نفتی چیست؟ یکی از مشتقات مهم پالایش نفت خام است که به‌دلیل ساختار اشباع‌شده هیدروکربنی، خواص فیزیکی پایدار و خلوص بالا، در صنایع مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد. این ماده در گریدهای جامد، مایع، کریستالی و میکروکریستالین تولید شده و بسته به نوع تصفیه، برای کاربردهای آرایشی، دارویی، خوراکی، صنعتی و شمع‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پارافین نفت با ویژگی‌هایی مانند نقطه ذوب کنترل‌شده، مقاومت در برابر اکسیداسیون و قابلیت شکل‌پذیری، به‌عنوان ماده‌ای چندمنظوره در تولید محصولات بهداشتی، بسته‌بندی، عایق‌های الکتریکی و روان‌کننده‌ها شناخته می‌شود. در ادامه این مطلب از ایران ای ترید مرجع تخصصی اعلام قیمت قیر و فرآورده های نفتی به بررسی این ماده می‌پردازیم.

پارافین نفتی چیست؟

پارا‌فین چیست؟ ترکیبی اشباع‌شده از هیدروکربن‌ها است که از تقطیر نفت خام به‌دست‌آمده و به‌دلیل خواص پایدار و غیرواکنشی، در صنایع شمع‌سازی، آرایشی، دارویی، غذایی، نساجی و عایق‌کاری به‌صورت جامد و مایع کاربرد گسترده دارد.

برای پاسخ به پرسش پارافین نفتی چیست می‌توان گفت این ماده ترکیبی از هیدروکربن‌های اشباع با ساختار زنجیره‌ای خطی و شاخه‌دار است که از فرآیند تقطیر نفت خام به دست می‌آید.

برخلاف تصور عموم که پارافین بیشتر با شمع‌سازی شناخته می‌شود، دامنه استفاده‌‌ی وسیعی دارد:

این ماده به دو صورت جامد و مایع موجود است. پارافین جامد بیش‌تر در صنعت شمع‌سازی و بسته‌بندی به‌کار می‌رود، در حالی که پارافین مایع در صنایع متنوعی مانند نساجی، تولید لاستیک، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و حتی عایق‌کاری کاربرد گسترده‌ای دارد.

تنوع ویژگی‌های این ماده سبب شده تا در نقش روان‌کننده، عامل جلوگیری از ترک‌خوردگی و محافظ در برابر رطوبت نیز به‌کار گرفته شود.

ویژگی‌ها و مشخصات پارافین نفتی

پارا‌فین نفتی ماده‌ای با ساختار اشباع‌شده، دارای خواص فیزیکی، مکانیکی و خوراکی متنوع است.

ویژگی ها و مشخصات پارافین نفتی چیست؟ شناخت ویژگی‌ها و مشخصات پارافین نفت برای درک کاربردهای صنعتی آن ضروری است. پارا‌فین نفت به‌عنوان یکی از مشتقات مهم پالایش نفت خام، دارای ویژگی‌های فیزیکی، مکانیکی و خوراکی منحصربه‌فردی است که آن را برای کاربردهای صنعتی و مصرفی مناسب می‌سازد.

این ماده در گریدهای مختلف با خلوص و نقطه ذوب متفاوت تولید شده و بسته به نوع تصفیه، خواص آن تغییر می‌کند.

 ویژگی‌های فیزیکی پرافین نفتی چیست؟

پارا‌فین نفتی چیست و چه خواص فیزیکی آن را متمایز می‌کند؟ باید گفت که این ماده به شکل جامد و نیمه‌جامد و بسته به نوع تصفیه از رنگ سفید شفاف تا کرم روشن تغییر می‌کند. نقطه ذوب آن معمولاً بین 46 تا 68 درجه سانتی‌گراد قرار دارد.

چگالی پایین، مقاومت در برابر اکسیداسیون و قابلیت شکل‌پذیری بالا از دیگر ویژگی‌های فیزیکی پارافین نفتی هستند که در تولید شمع، پوشش‌های ضدآب و مواد آرایشی نقش کلیدی دارند.

ویژگی‌های مکانیکی پارافین نفتی چیست؟

از منظر مکانیکی، پارافین نفت دارای خاصیت نرم‌کنندگی، انعطاف‌پذیری و مقاومت در برابر ترک‌خوردگی است.

این ویژگی‌ها باعث شده‌اند تا در صنایع بسته‌بندی، عایق‌سازی الکتریکی و تولید روان‌کننده‌ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، پارافین‌های میکروکریستالین به‌دلیل ساختار بلوری ریزتر، چسبندگی و کشش سطحی بالاتری نسبت به انواع معمولی دارند.

  ویژگی‌های خوراکی پارافبن نفتی چیست؟

ویژگی خوراکی پارافین نفتی چیست! در تکمیل بحث پارافین چیست از منظر خوراکی، باید اشاره کرد که این پارافین نفتی در گرید خوراکی، به‌عنوان پوشش محافظ برای میوه‌ها، سبزیجات و پنیرها استفاده می‌شود تا از تبخیر رطوبت و فساد زودرس جلوگیری کند.

برای استفاده در این زمینه، پارافین خوراکی باید کاملاً تصفیه‌شده و فاقد ناخالصی‌های نفتی باشد تا با استانداردهای ایمنی غذایی مطابقت داشته باشد. همچنین در تولید آدامس، شکلات و برخی مکمل‌های دارویی نیز به‌عنوان عامل روان‌کننده یا پوشش‌دهنده کاربرد دارد.

چه زمانی در نفت پارافین ایجاد می‌شود؟

در شرح کامل اینکه پارافین نفتی چیست لازم دانستیم که اشاره‌ای کوتاه به شکل‌گیری آن در جریان استخراج و انتقال نفت خام داشته باشیم.

این ترکیب زمانی تشکیل می‌شود که دمای نفت خام در خطوط انتقال یا مخازن زیر نقطه ابری شدن (cloud point) کاهش یابد.

در این شرایط، هیدروکربن‌های سنگین اشباع‌شده (آلکان‌ها) شروع به کریستالیزه شدن کرده و رسوب پارافینی ایجاد می‌کنند. این پدیده به‌ویژه در نفت‌هایی با درصد بالای پارافین، در مناطق سردسیر یا در خطوط انتقال طولانی بیشتر مشاهده می‌شود.

روش‌های جلوگیری از ایجاد پارافین در نفت

روش های کنترل رسوب پارا‌فین چیست؟ برای جلوگیری از ایجاد پارافین در نفت از مواد شیمیایی ضدپارافین (inhibitors)، گرم‌کردن خطوط انتقال، عایق‌کاری لوله‌ها و طراحی مناسب سرعت جریان استفاده می‌شود.

همچنین، روش‌های مکانیکی مانند پیگرینگ (pigging) برای پاک‌سازی دوره‌ای خطوط، نقش مهمی در کاهش تجمع پارافین دارد. انتخاب روش مناسب به نوع نفت، شرایط محیطی و زیرساخت‌های موجود بستگی دارد.

روش تولید پارافین نفتی چیست؟

پارا‌فین نفت به‌عنوان محصولی حاصل از پالایش نفت خام، از طریق فرآیندهای جداسازی و تصفیه هیدروکربن‌های سنگین تولید می‌شود. این ماده در گریدهای مختلف بسته به میزان تصفیه و خلوص، برای کاربردهای صنعتی، دارویی و خوراکی عرضه می‌شود.

دو روش اصلی تولید پارافین از نفت خام

روغن نفتی پارافین از طریق دو روش اصلی تصفیه استخراج می‌شود که هرکدام ویژگی‌های خاصی دارند:

روش تصفیه سرد

در روش تصفیه سرد، پارافین نفت از روغن پایه با کاهش دما جدا می‌شود. با سرد کردن روغن نفتی، کریستال‌های پارافین تشکیل شده و با استفاده از فیلترهای خاص از فاز مایع جدا می‌شوند. این روش برای تولید پارافین‌های جامد با نقطه ذوب بالا و خلوص مناسب کاربرد دارد.

روش تصفیه گرم

نحوه‌ی تصفیه گرم این‌گونه است که ابتدا روغن نفتی پارافین با حلال‌های خاص ترکیب شده و سپس تحت دما و فشار کنترل‌شده، پارافین از روغن جدا می‌شود. این روش برای تولید پارافین‌های نرم‌تر و با کاربردهای آرایشی و دارویی مناسب‌تر است.

انواع پارافین نفتی

انواع پارافین نفتی شامل: جامد، مایع، کریستالی، ژله‌ای، قالبی، پولکی و شفاف که هر کدام کاربردهای خاصی در صنعت دارند.

پارفین نفتی چیست و انواع آن کدامند؟ این ماده حاصل پالایش نفت خام است و بسته به ساختار مولکولی، میزان تصفیه و کاربرد نهایی، به انواع جامد، مایع، کریستالی، ژله‌ای و صنعتی تقسیم می‌شود.

حال که متوجه شدیم پارافین نفتی چیست، در ادامه به معرفی مشخصات و ویژگی های انواع آن می‌پردازیم. هر نوع پارافین نفتی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی داردکه آن را برای کاربردهای بهداشتی، خوراکی، آرایشی یا صنعتی مناسب می‌سازد.

پارافین جامد (پارافین واکس)

نوع پارا‌فین نفت در حالت جامد به‌صورت واکس سفید یا بی‌رنگ تولید می‌شود که در صنایع مختلف کاربرد دارد.

• پارافین بهداشتی: پارافین نفت جامد با خلوص بالا برای مصارف آرایشی و درمانی مانند ماساژ و درمان‌های پوستی استفاده می‌شود.
• پارافین صنعتی: پارافین نفت جامد با درجه تصفیه پایین‌تر برای تولید شمع، عایق‌سازی و روان‌کننده‌ها کاربرد دارد.
• پارافین خوراکی: پارافین نفت تصفیه‌شده برای پوشش‌دهی میوه‌ها، پنیر و آدامس با استانداردهای ایمنی غذایی به‌کار می‌رود.

پارافین مایع

در پاسخ اینکه پارا‌فین چیست و چگونه به‌صورت مایع تولید و استفاده می‌شود؟ باید اشاره کرد که پارافین مایع از هیدروکربن‌های اشباع‌شده سبک‌تر تشکیل شده و در گریدهای دارویی، صنعتی و خوراکی عرضه می‌شود.

پارافین کریستالی

پارا‌فین نفت با ساختار بلوری منظم و نقطه ذوب بالا، به‌عنوان پارافین کریستالی شناخته می‌شود. این نوع برای تولید شمع‌های تزئینی، پوشش‌های ضدآب و محصولات آرایشی کاربرد دارد.

پارافین میکروکریستالی (سنگین)

نوع پارافین میکروکریستالی دارای ساختار بلوری ریزتر و چسبندگی بالاتر است و در صنایع لاستیک‌سازی، لوازم آرایشی و پوشش‌های محافظتی استفاده می‌شود.

پارافین ژله‌ای

منظور از نوع ژله ای پارافین نفتی چیست؟ این نوع با افزودن روغن‌های خاص به پارافین جامد تولید شده و در محصولات آرایشی، درمانی و ماساژ درمانی کاربرد دارد.

پارافین قالبی (اسیددار)

این نوع پارافین با افزودن اسیدهای خاص برای کاربردهای صنعتی مانند تولید شمع‌های قالبی و عایق‌های ساختمانی استفاده می‌شود.

پارافین پولکی شمع سازی

برای پاسخ نوع پولکی پارافین چیست باید گفت که پارافین پولکی با قطعه‌های کوچک تولید شده و ذوب سریع‌تر و شکل‌گیری یکنواخت‌تر در قالب‌های شمع‌سازی دارد.

پارافین کشی

به منظور جلوگیری از اصطکاک و پارگی و برای روان‌سازی نخ در صنایع نساجی از پارافین کشی استفاده می‌شود.

پارافین شفاف

نوع شفاف پارافین نفتی چیست؟پارافین شفافبا تصفیه کامل و حذف ناخالصی‌ها تولید شده و در صنایع آرایشی، تزئینی و دارویی کاربرد دارد.

کاربردهای پارافین نفتی چیست؟

پارا‌فین نفتی چیست و چرا در صنایع مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد؟ این ماده به‌دلیل خواص شیمیایی پایدار، خلوص بالا و غیرسمی بودن، در طیف وسیعی از کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• در صنایع آرایشی و بهداشتی، پارافین نفتی به‌عنوان نرم‌کننده پوست و پایه کرم‌ها و لوسیون‌ها استفاده می‌شود.
• در صنایع غذایی، از گرید خوراکی پارافین نفتی برای پوشش‌دهی میوه‌ها، پنیر و آدامس بهره گرفته می‌شود.
• در صنعت، برای شمع‌سازی، عایق‌های الکتریکی، روان‌کننده‌ها و مواد ضدآب
• در داروسازی به‌عنوان حامل دارو 

گریدهای مختلف پارافین و کاربردهای آنها

پارا‌فین نفت در گریدهای تصفیه‌نشده، تصفیه‌شده، واکس کاملاً تصفیه‌شده، میکروکریستالین و معدنی تولید می‌شود.

پارا‌فین نفت بسته به میزان تصفیه، ساختار مولکولی و کاربرد نهایی، در گریدهای مختلف تولید می‌شود که هرکدام ویژگی‌ها و مصارف خاص خود را دارند.

پارافین تصفیه نشده

روغن پارافین در این گرید دارای ناخالصی‌های نفتی و ترکیبات آروماتیک است و بیشتر در صنایع سنگین مانند تولید لاستیک، روان‌کننده‌های صنعتی و عایق‌سازی کاربرد دارد. این نوع برای مصارف بهداشتی یا خوراکی مناسب نیست.

پارافین تصفیه شده

نوع پارا‌فین نفتی چیست و چگونه در گرید تصفیه‌شده عرضه می‌شود؟ این نوع با حذف ترکیبات آروماتیک و گوگرد، برای کاربردهای آرایشی، دارویی و غذایی مناسب‌تر می‌شود. در این گرید، خلوص بالا و نقطه ذوب کنترل‌شده از ویژگی‌های مهم آن به‌حساب می‌آید.

پارافین واکس کاملاً تصفیه‌شده

منظور از پارافین واکس کاملا تصفیه شده نوع جامد با خلوص بسیار بالا است. پارافین نفت کاملا تصفیه شده در صنایع حساس مانند داروسازی، آرایشی و شمع‌سازی تزئینی درمانی کاربرد دارد. این نوع فاقد بو، رنگ و مواد مضر است.

پارافین میکروکریستالین

ساختار و نوع میکروکریستالین پارافین چیست؟ این نوع دارای ساختار بلوری ریزتر و چسبندگی بالاتر است و در تولید لوازم آرایشی، پوشش‌های محافظتی و روان‌کننده‌های خاص استفاده می‌شود.

پارافین معدنی

نوع پارا‌فین نفت در گرید معدنی به‌عنوان روغن پایه در صنایع روان‌سازی، تولید گریس و فرآورده‌های صنعتی کاربرد دارد. این نوع معمولاً به‌صورت مایع و با ویسکوزیته بالا عرضه می‌شود.

معایب نفت پارافینی چیست؟

از معایب نفت پارافینی این است که ترکیبی اشباع‌شده با قابلیت رسوب‌گذاری در دماهای پایین است که می‌تواند موجب انسداد خطوط، افت فشار، اختلال در استخراج و محدودیت در ذخیره‌سازی نفت خام شود.

از معایب پارافین نفتی چیست؟نفت‌های پارافینی به‌دلیل درصد بالای هیدروکربن‌های اشباع‌شده، مستعد تشکیل رسوبات جامد در دماهای پایین هستند. این ویژگی می‌تواند مشکلات جدی در استخراج، انتقال و ذخیره‌سازی نفت خام ایجاد کند و هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد.

تشکیل رسوبات پارافینی

پارا‌فین نفتی چیست و چگونه باعث ایجاد رسوب در خطوط انتقال می‌شود؟ در دماهای پایین، پارافین‌های موجود در نفت خام شروع به کریستالیزه شدن کرده و به دیواره لوله‌ها می‌چسبند. این رسوبات می‌توانند قطر مؤثر لوله را کاهش داده و نیاز به عملیات پاک‌سازی دوره‌ای مانند پیگرینگ ایجاد کنند.

کاهش جریان و افت فشار

برای تکمیل بحث اینکه پارافین چیست و چه تأثیری بر جریان سیال دارد، باید گفت که تجمع پارافین در خطوط انتقال باعث افزایش مقاومت جریان، افت فشار و کاهش نرخ تولید می‌شود.

این پدیده به‌ویژه در خطوط طولانی و مناطق سردسیر شدیدتر است و نیازمند طراحی دقیق سیستم‌های گرمایشی و عایق‌کاری است.

مشکل در تولید و استخراج

روغن نفت پارافین در مراحل استخراج می‌تواند باعث انسداد چاه‌ها، کاهش بهره‌وری پمپ‌ها و افزایش هزینه‌های نگهداری شود.

تشکیل پارافین در تجهیزات زیرسطحی مانند لوله‌های تولید و شیرهای کنترل، عملکرد سیستم را مختل کرده و نیاز به تزریق مواد ضدپارافین یا عملیات حرارتی را افزایش می‌دهد.

محدودیت در انتقال و ذخیره نفت

پارا‌فین نفتی چیست و چگونه ذخیره‌سازی نفت را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟ در مخازن ذخیره، پارافین می‌تواند ته‌نشین شده و باعث کاهش حجم مؤثر مخزن شود.

همچنین در هنگام بارگیری و تخلیه، افزایش ویسکوزیته ناشی از پارافین، عملیات را کند کرده و نیاز به گرم‌کردن نفت را ضروری می‌سازد.

کشورهای تولیدکننده پارافین

تولید پارافین نفتی به‌عنوان یکی از فرآورده‌های جانبی پالایش نفت خام، در کشورهای دارای ظرفیت پالایش بالا و منابع نفتی غنی انجام می‌شود. از جمله تولیدکنندگان اصلی پارافین:

• چین: بزرگ‌ترین تولیدکننده پارافین واکس در جهان
• ایران: از صادرکنندگان مهم پارافین نفتی با گریدهای متنوع
• آلمان: تولیدکننده پارافین‌های صنعتی و دارویی با استانداردهای بالا
• آمریکا: تولید پارافین‌های میکروکریستالین و خوراکی
• هند: تولید‌کننده پارافین‌های صنعتی و نیمه‌تصفیه‌شده

کشورهای عمده مصرف‌کننده پارافین

پارا‌فین نفتی چیست و چرا در برخی کشورها مصرف آن بسیار بالاست؟ این ماده به‌دلیل کاربردهای گسترده در صنایع آرایشی، دارویی، غذایی، شمع‌سازی و بسته‌بندی، در کشورهای صنعتی و پرجمعیت مصرف بالایی دارد. مصرف‌کنندگان عمده عبارتند از:

• چین
• آمریکا
• آلمان و فرانسه
• هند
• ترکیه و امارت

فاکتورهای موثر بر قیمت پارافین نفتی چیست؟

قیمت پارافین نفتی چیست و تحت تأثیر چه عواملی قرار می‌گیرد؟ این ماده به‌عنوان محصولی وابسته به نفت خام، تحت تأثیر نوسانات بازار انرژی و عوامل زیر قرار دارد:

• قیمت جهانی نفت خام 
• نوع و گرید پارافین
• هزینه‌های پالایش و تصفیه
• عرضه و تقاضای جهانی
• مقررات زیست‌محیطی و استانداردهای ایمنی
• هزینه حمل‌و‌نقل و صادرات

سوالات متداول در خصوص “پارافین نفتی چیست؟”

در این بخش به سوالات پرتکرار در رابطه با اینکه پارافین چیست می‌پردازیم:

پارافین چیست؟

پارا‌فین ترکیبی از هیدروکربن‌های اشباع‌شده است که از نفت خام یا زغال‌سنگ استخراج می‌شود و در حالت جامد یا مایع برای مصارف صنعتی، آرایشی و خوراکی کاربرد دارد.

پارافین خوراکی چیست؟

نوع پارافین تصفیه‌شده با خلوص بالا که در صنایع غذایی برای پوشش‌دهی میوه‌ها، پنیر و آدامس استفاده می‌شود را پارافین خوراکی می‌نامند.

پارافین نفتی تصفیه‌شده و نیمه‌تصفیه‌شده چه تفاوتی با هم دارند؟

در پاسخ این پرسش که تفاوت نوع تصفیه شده و تصفیه نشده پارافین نفتی چیست، باید گفت که نوع تصفیه‌شده دارای خلوص بالا و مناسب برای مصارف بهداشتی و خوراکی است؛ در حالی‌که نوع نیمه‌تصفیه‌شده برای کاربردهای صنعتی و عمومی‌تر استفاده می‌شود و ممکن است حاوی ناخالصی‌های نفتی باشد.

پارافین نفت چه کاربردهایی دارد؟

کاربرد پارافین نفت بسیار گسترده است: برای تولید مواد آرایشی، دارویی، عایق‌کاری، روان‌کننده‌ها و پوشش‌های ضدآب، صنعت شمع‌سازی، لاستیک سازی و خیلی از موارد دیگر.

انواع پارافین نفتی کدام‌اند؟

پارا‌فین نفتی چیست و چه انواعی دارد؟ این ماده در گریدهای مختلف شامل پارافین جامد (واکس)، مایع، کریستالی، میکروکریستالین، ژله‌ای، قالبی، پولکی و شفاف تولید می‌شود.

منبع: intechopen

مشاهده قیمت قیر