قیر وکیوم باتوم چیست: انواع قیر VB + مشخصات و کاربرد
قیر وکیوم باتوم از باقیمانده تقطیر نفت خام در برجهای تقطیر به دست میآید. از لحاظ ظاهری رنگ قیر VB قهوهای تیره یا سیاه است و اشتغال پذیری بسیار بالایی دارد. جالب است بدانید که در گذشته این قیر را به عنوان ضایعات دور میریختند. اما اکنون به خاطر پیشرفتهای فناوری از آن در صنایع مختلفی مثل ساخت و ساز و عایق کاری هم استفاده میشود. با این وجود، آیا شما میدانید که انواع این قیر و ویژگیها و مشخصات آن چه هستند؟ اگر در این مورد کنجکاو هستید، با ما در ادامه این مقاله از ایران ای ترید همراه باشید.
قیر وکیوم باتوم (VB) چیست؟
قیر وکیوم باتوم برای تهیه مواد اولیه سوخت و قیر و برخی از مواد صنعتی کاربرد زیادی دارد. این در حالی است که در گذشته بیشتر این قیر را دور میریختند.
وقتی تولیدکنندگان قیر نفت خام را در برجهای تولید قیر تقطیر میکنند، باقیماندهای از این فرایند به دست میآید که به آن قیر وکیوم باتوم میگویند. مشخصه اصلی ساختار این قیر این است که هیدروکربنهایی با عدد کربن بالاتر از ۳۵ دارد.
همچنین تولید کنندگان قیر با اعمال پروسههای روی وکیوم باتوم آن را برای استفاده در صنایع مختلف از جمله ساخت و ساز و عایق کاری اصلاح میکنند. با این وجود، آیا شما میدانید که انواع این نوع قیر چه هستند؟
انواع قیر وکیوم باتوم
انواع قیر وکیوم باتوم یا خوراک قیر شامل قیرهای ساختمانی، قیرهای اکسید شده، قیرهای محلول و قیرهای امولسیونی میشود.
قیر VB نوعهای مختلفی دارد که در ذیل به توضیح آن ها می پردازیم:
1. قیرهای ساختمانی
یکی از کاربردهای عمده قیر VB در ساختمانسازی است. البته بیشتر مهندسان ساختمانسازی از نوع قیر درجه نفوذ برای این کار استفاده میکنند.
2. قیرهای اکسید شده
قیر VB اکسیده شده یک نوع قیر است که تولید کنندگان با فرایندی به آن هوا میدمند و بیشتر برای استفادههای صنعتی مثل تولید ایزوگام و عایقهای پشت بامها کاربرد دارد.
3. قیرهای محلول
این نوع قیر VB را با حلالهای نفتی ترکیب میکنند تا بتوانند قید را در دمای پایینتر روی سطح سطوح اعمال کنند. معمولاً قیرهای محلول وکیوم باتوم در مواردی بیش از همه کاربرد دارند که باید آن را سریعا روی سطح اعمال کنند.
4. قیرهای امولسیونی
قیر VB امولسیونی نوعی قیر است که سازندگان آن قیر را با موادی مثل آب و یک عامل امولسیفایر ترکیب میکنند. کاربرد اصلی چنین قیرهایی در پروژههای جادهسازی است که استفاده آسانی دارد و آلودگی محیطیشان هم کمتر است.
معرفی مشخصات وکیوم باتوم
از سری مشخصات وکیوم باتوم می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- رنگ و ظاهر: مشابه قیر، به رنگ سیاه یا قهوهای.
- بوی ماده: مشابه قیر.
- ترکیب شیمیایی: شامل هیدروکربنهایی با بیش از 35 اتم کربن.
- دانسیته وکیوم باتوم: 1020 کیلوگرم بر متر مکعب در دمای 25 درجه سانتیگراد.
- نفوذپذیری: 23 میلیمتر.
- ویسکوزیته: بین 450 تا 900 در دمای 100 درجه سانتیگراد.
- اشتعالپذیری: بسیار بالا و قابل اشتعال.
- تأثیرپذیری از اکسیداسیون: اکسیداسیون میتواند بر ویسکوزیته این ماده تأثیر بگذارد.
ویژگیهای قیر وکیوم باتوم
از ویژگیهای ظاهری و فیزیکی قیر ویکیوم باتوم می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- ظاهر و بو: از لحاظ ظاهری رنگ قیر VB شبیه به انواع قیر است؛ یعنی رنگش قهوهای تیره تا سیاه است و بویی شبیه بوی قیر دارد.
- ترکیب شیمیایی: شامل هیدروکربنهایی با بیش از 35 اتم کربن.
- دمای تولید: 240-320 درجه سانتیگراد در برجهای تقطیر
- نتیجه دمیدن هوا به وکیوم باتوم: قیر بهبود یافته و مولکولهای ملتان به آسفالتن تبدیل میشوند که منجر به تولید قیر با درجه نفوذ کمتر و صافی بیشتر میشود.
- پایداری شیمیایی: بالا، اما بسیار اشتعالپذیر
- مقاومت به بارهای مکانیکی و دینامیکی: بسیار پایین و نیاز به اصلاح دارد.
کاربرد قیر وکیوم باتوم
پیش از این هم توضیح دادیم که قیر VB در گذشته چیزی بیش از ضایعات نفتی نبود. اما اکنون با آنالیز وکیوم باتوم و انجام اصلاحاتی بر روی آن کاربردهای مختلفی دارد که انواع کاربرد قیر وکیوم باتوم عبارتند از:
- تولید قیر معمولی
- تولید مازوت
- تولید سوخت نیروگاهی
- تولید سوخت و روغنهای صنعتی
- تولید عایقهای ساختمانی
- تولید روکش آسفالت برای جادهها
نحوه تولید قیر از وکیوم باتوم
برای روش / نحوه تولید قیر از وکیوم باتوم، بعد از تقطیر نفت خام در برجهای تقطیر، تولید کنندگان خوراک قیر وکیوم باتوم را به واحد تولید میبرند. سپس، در آنجا آنها هوای داغ با درجه معینی را به وکیوم باتوم میدمند که این فرایند باعث اکسیداسیون قیر میشود و خواص آن را بهبود میدهد.
در نتیجه این فرایند، مولکولهای ملتان کف قیر وکیوم باتوم تبدیل به مولکولهای سنگینتر آسفالتی میشوند و باعث کاهش درجه نفوذ قیر و صاف شدن بیشتر آن خواهند شد.
خرید قیر وکیوم باتوم: وضعیت فعلی قیر و وکیوم باتوم در بازار
در طول سالهای اخیر، با توجه به نوساناتی که بازار جهانی نفت داشته است، قیمت وکیوم باتوم افزایش شدیدی داشته و حتی به بالاترین سطح قیمت خود رسیده است. البته نرخ دلار و بورس کالا هم بر قیمت قیر وکیوم باتوم هم تاثیرگذار بودهاند.
معرفی عرضه کنندههای وکیوم باتوم دربورس کالا
عرضه کنندههای متعددی در ایران وجود دارند که قیر VB را تولید و ارائه میکنند. در حال حاضر، پالایشگاههای نفت تبریز، اصفهان، تهران، شیراز و بندرعباس چند تا از عرضه کنندههای مهم خرید وکیوم باتوم در ایران هستند.
عوامل موثر بر قیمت قیر وکیوم باتوم
قیمت قیر وکیوم باتوم تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار میگیرد که چند تای آنها عبارتند از:
- قیمت جهانی نفت
- میزان عرضه و تقاضا
- کیفیت قیر و نوع بستهبندی آن
- نرخ ارز وارداتی
- رقابت در بورس کالا
- سیاستهای دولت محلی و سیاستهای بینالمللی