بنزین چیست؟ انواع بنزین + کاربرد و نحوه تولید

بنزین چیست؟ بنزین مایعی سبک و قابل اشتعال است که کارخانه‌های پالایش نفت آن را از نفت خام تولید می‌کنند و مصرف کنندگان عمدتاً آن را برای تأمین انرژی موتورهای احتراق داخلی خودروها به‌کار می‌برند. اما بنزین به غیر از منبع سوخت کاربردهای دیگری هم مانند حلال، تامین انرژی در ژنراتور برق و سوخت کشاورزی هم دارد.

اما، دقیقاً ویژگی‌ها و ساختار بنزین چیست و چند نوع بنزین وجود دارد؟ با ما همراه باشید تا در ادامه این مقاله از وبلاگ ایران‌ای ترید مرجع تخصصی اعلام قیمت فرآوره های نفتی به این سوالات جواب دهیم.

فهرست مطلب معرفی بنزین

بنزین چیست: بنزین یک فرآورده نفتی!

پالایشگاه‌ها اجزای ترکیبی بنزین را می‌سازند و پایانه‌های ترکیب این اجزا را با اتانول و سایر افزودنی‌ها مخلوط می‌کنند تا بنزین نهایی در درجه‌ها و کیفیت‌های مختلف آماده فروش در جایگاه‌های سوخت باشد.

واقعا بنزین چیست؟ در مطالب قبلی توضیح دادیم نفت خام چیست، حال باید بگوییم، پالایشگاه‌ها بنزین را از نفت خام و سایر مایعات نفتی تولید می‌کنند و مصرف کنندگان عمدتاً آن را برای تأمین انرژی موتور خودروها استفاده می‌کنند.

تقریباً همه بنزین‌های نهایی شامل درصدی اتانول هستند تا هم الزامات زیست‌محیطی رعایت شود و هم وابستگی به نفت وارداتی کاهش یابد. اما دقیقاً ترکیبات شیمیایی درون بنزین چیست؟

بنزین چیست

ترکیبات شیمیایی بنزین

می دانید ترکیبات شیمیایی بنزین چیست؟ ساختار بنزین از صدها نوع هیدروکربن قابل احتراق تشکیل شده که بیشترشان اشباع شده هستند. این ترکیبات بنز حاوی ۴ تا ۱۲ اتم کربن در هر مولکول هستند و دمای جوشی بین ۳۰ تا ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد دارند.

همچنین، کیفیت سوخت بنزین با درجه اکتان مشخص می‌شود. علاوه بر این، معمولاً فرمول بنزین‌ها را با درصدی اتانول مخلوط می‌کنند تا علاوه بر رعایت الزامات محیط‌زیستی، بنزین بتواند حجم کمی از سوخت انرژی زیادی را تولید کند.

بنزین مایعی سبک و قابل اشتعال است که از تقطیر نفت خام به دست می‌آید و به‌عنوان مهم‌ترین سوخت موتورهای احتراق داخلی استفاده دارد. فرمول بنزین از صدها نوع هیدروکربن تشکیل شده و ویژگی‌هایی مانند چگالی، فشار بخار، میزان گوگرد و عدد اکتان کیفیت آن را مشخص می‌کنند. بنزین در انواع معمولی، ممتاز (یورو) و سوپر تولید شده و مراحل تقطیر، ریفرمینگ، کرکینگ و بلندینگ در پالایشگاه کیفیت آن را بهبود می‌دهند. کاربردهای روزمره آن شامل تأمین انرژی خودروها، ژنراتور برق، هواپیماهای سبک، تجهیزات کشاورزی و نیز حلال صنعتی می‌شوند. همچنین، رعایت استانداردهای یورو آلودگی و آسیب‌های زیست‌محیطی را کاهش می‌دهد.

ویژگی‌ها و مشخصات بنزین چیست

حالا که کمی در مورد بنزین و ترکیب شیمیایی آن صحبت کردیم، بیاید ببینیم که این ماده ارزشمند چه مشخصات و ویژگی‌هایی دارد:

1. چگالی

منظور از چگالی بنزین چیست؟ تولیدکنندگان و کارشناسان چگالی بنزین را با پیکنومتر یا هیدرومتر اندازه‌گیری و معمولاً آن را در دمای ۱۵ درجه سانتی‌گراد و فشار اتمسفر گزارش می‌کنند.

هر چقدر بنزین چگال‌تر باشد، مصرف کنند گان هم به مقدار کمتری از آن را مصرف می‌کنند که این ویژگی آن را برای استفاده مطلوب‌تر می‌کند.

2. فشار بخار بنزین

ویژگی فشار بخار بنزین چیست؟ کارشناسان با دستگاه Reid Vapor Pressure فشار بخار بنزین را اندازه‌گیری می‌کنند تا میزان فراریت آن را مشخص کنند. فراریت بالاتر به سوخت اجازه می‌دهد بهتر و کامل‌تر بسوزد.

با این حال، وقتی فشار بخار بنزین بیش از حد بالا باشد، سوخت سریع‌تر تبخیر می‌شود و آلودگی بیشتری تولید می‌کند. بنابراین، تنظیم فشار بخار در شرایط بهینه اهمیت دارد.

3. میزان صمغ موجود در بنزین

تولیدکنندگان و کارشناسان تلاش می‌کنند تا میزان صمغ موجود در بنزین را زیر ۰.۱ گرم بر لیتر نگه دارند تا لوله‌ها و پمپ‌ها مسدود نشوند و عدد اکتان بنزین کاهش پیدا نکند.

حال که می‌دانید اهمیت میزان صمغ موجود در بنزین چیست، مصرف کنندگان نیز باید بنزین را سریع مصرف و از نگهداری طولانی‌مدت آن خودداری کنند تا صمغ اضافی در بنزین ایجاد نشود.

4. میزان گوگرد

کارشناسان تلاش می‌کنند مقدار گوگرد موجود در بنزین را تا حد امکان کاهش دهند تا خوردگی باک و موتور، آلودگی هوا و کاهش عدد اکتان پیش نیاید.

به این صورت؛ استفاده از بنزین با گوگرد پایین به حفظ عمر تجهیزات خودرو و محیط زیست کمک می‌کند.

5. عدد اکتان بنزین چیست

کارشناسان عدد اکتان بنزین را برای تعیین کیفیت احتراق آن در موتورهای احتراق داخلی اندازه‌گیری می‌کنند. هرچه این عدد بالاتر باشد، سوخت آن با احتراق آرام‌تر و کیفیت بهتر خواهد بود.

برخی مکمل‌های سوخت هم می‌توانند عدد اکتان بنزین را افزایش دهند و بنزین‌ها را به دو نوع معمولی و سوپر تقسیم‌بندی کنند.

6. رنگ بنزین

رنگ بنزین می‌تواند با گذر زمان تغییر کند و تیره شدن آن نشانه اکسید شدن سوخت است.

در نتیجه، کارشناسان با مشاهده رنگ بنزین می‌توانند کیفیت سوخت آن را بررسی کنند، زیرا تغییر رنگ بنزین می‌تواند موجب ایجاد رسوبات و کاهش عملکرد موتور شود.

انواع بنزین

در بخش قبلی در مورد ویژگی‌های بنزین صحبت کردیم. اما حالا بیایید ببینیم که انواع بنزین چیست. بنزین بسته به ترکیبات به سه نوع دسته بندی می‌شود که عبارتند از:

1. بنزین معمولی

سوخت بنزین معمولی که نام دیگرش اکتان ۸۷ است، ترکیبی از هیدروکربن‌هایی با زنجیره کوتاه و افزودنی‌هایی است که عملکرد و پایداری آن را بهبود می‌بخشند.

این نوع بنزین برای اکثر خودروهای روزمره با موتورهای کم تا متوسط قابل استفاده است و قیمت مقرون به صرفه آن باعث جذابیت آن برای رانندگانی می‌شود که به دنبال قیمت پایین‌تر بنزین هستند.

2. بنزین ممتاز یا بنزین یورو

کارشناسان بنزین یورو را با عدد اکتان ۹۱ یا ۹۳ نام گذاری می‌کنند و هیدروکربن‌های با کیفیت بالاتر و مواد افزودنی شوینده را به آن اضافه می‌کنند تا موتور را تمیز نگه دارند.

مصرف کنندگان هم این سوخت را برای خودروهای کوچک، اسپرت یا با عملکرد بالا استفاده می‌کنند تا قدرت بیشتر، احتراق تمیزتر و محافظت بهتری را از موتور دریافت کنند.

3. بنزین سوپر

کارشناسان بنزین سوپر ۹۵ را با رتبه اکتان بالا تولید می‌کنند تا موتور در برابر انفجار زودرس مقاوم بماند و کارایی خودرو حفظ شود.

در نتیجه، این سوخت برای موتورهایی مناسب است که نسبت به بنزین معمولی نیاز به مقاومت بیشتری در برابر کوبش دارند.

نحوه و مراحل تولید بنزین

مراحل تولید بنزین چیست؟ تولید بنزین مراحل مختلفی دارد که عبارتند از:

1. تقطیر و تفکیک نفت خام (Distillation)

کارشناسان نفت خام را در پالایشگاه تقطیر می‌کنند تا هیدروکربن‌ها را بر اساس نقطه جوش تفکیک و بخش‌های مختلف نفت مانند بنزین را جدا کنند.

سپس، آنها این بخش‌ها را فرآوری و با مواد دیگر ترکیب می‌کنند تا محصول نهایی قابل استفاده را به دست آورند.

2. فرایند ریفورمینگ یا تغییر شکل (Reforming)

منظور از فرایند ریفورمینگ بنزین چیست؟ کارشناسان در مرحله ریفرمینگ با استفاده از کاتالیزورها ساختار هیدروکربن‌های بنزین را تغییر می‌دهند تا عدد اکتان آن را افزایش و خطر انفجار زودرس را کاهش دهند. این کار باعث می‌شود موتور خودروها با کارایی بیشتر بسوزد و آسیب کمتری ببیند.

نحوه تولید بنزین

3. فرایند کراکینگ (Cracking)

اهمیت فرایند کراکینگ در تولید بنزین چیست؟ کارشناسان بنزین را وارد مرحله کرکینگ می‌کنند تا مولکول‌های هیدروکربن را به مولکول‌های کوچکتر و سبک‌تر تبدیل کنند. این کار باعث می‌شود بنزین عدد اکتان و کیفیت بالاتری پیدا کند و کارایی بهتری در موتور خودرو داشته باشد.

4. اختلاط یا بلِندینگ (Blending)

کارشناسان در مرحله بلندینگ، افزودنی‌ها را با بنزین مخلوط می‌کنند تا محصول نهایی به استانداردهای مورد نظر برسد. سپس، مصرف کنندگان می‌توانند این بنزین را در مراکز صنعتی یا جایگاه‌های سوخت دریافت و استفاده کنند.

کاربردهای بنزین چیست

بستگی به ویژگی‌ها و مشخصات، بنزین کاربردهای مختلفی دارد. اما دقیقاً این کاربردهای بنزین چیست؟

1. سوخت خودرو یا وسایل نقلیه

شما می‌توانید از بنزین به‌عنوان سوخت موتور خودروها، موتورسیکلت‌ها و کامیون‌های کوچک استفاده کنید تا انرژی کافی برای حرکت آن‌ها فراهم شود. همچنین، بنزین برای وسایل نقلیه‌ای که نیاز به کارایی بالاتر دارند کاربردی است.

2. حلال صنعتی

کاربرد حلال صنعتی بنزین چیست؟ شما می‌توانید از بنزین به‌عنوان حلال صنعتی استفاده کنید تا روغن‌ها و چربی‌ها را در آن حل کنید یا در فرآیندهای پاک‌سازی و تولید به‌کار ببرید.

همچنین، این سوخت به‌خاطر خاصیت فرّار بودن سریع تبخیر می‌شود و کار را راحت‌تر می‌کند.

3. سوخت هواپیماهای سبک

برای هواپیمای سبک با موتور پیستونی از بنزین مخصوص هواپیما با عدد اکتان بالا استفاده می‌شود تا موتور بیشترین کارایی را داشته باشد. این سوخت باعث می‌شود موتور بهتر و مطمئن‌تر کار کند.

4. سوخت ژنراتور برق

کاربرد سوخت ژنراتور برق بنزین چیست؟ اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که برق شهری ندارید، می‌توانید از ژنراتورهای بنزینی استفاده کنید تا برق مورد نیاز را تولید کنید. این ژنراتورها با سوخت بنزین انرژی کافی برای روشن کردن وسایل برقی در مقیاس کوچک فراهم می‌کنند.

5. سوخت کشاورزی

در حوزه کشاورزی می‌توان از بنزین برای تأمین انرژی تراکتورها، پمپ‌های آب و دیگر ماشین‌آلات مزرعه استفاده کرد. بنزین با احتراق قدرتمند و دسترسی آسان، عملکرد تجهیزات کشاورزی را بهبود می‌بخشد و کار را ساده‌تر می‌کند.

از بنزین چه استفاده هایی می شود

ارتباط عدد اکتان بنزین با کیفیت آن

عدد اکتان بنزین نشان‌دهنده کیفیت آن است و هرچه عدد اکتان بالاتر باشد، بنزین بهتر و با احتراق منظم‌تر در موتور می‌سوزد. استفاده از بنزین با عدد اکتان مناسب از کوبش موتور جلوگیری می‌کند و عملکرد خودرو را بهبود می‌بخشد.

آیا بنزین با عدد اکتان بالا همیشه بهترین انتخاب است؟

استفاده از بنزین با عدد اکتان بالا همیشه بهترین انتخاب نیست و بستگی به طراحی موتور خودرو دارد.

برای مثال، در موتورهایی که برای سوخت با عدد اکتان پایین طراحی شده‌اند، بنزین با اکتان بالا مزیت چندانی ندارد و ممکن است هزینه‌های اضافی ایجاد کند. اما در موتورهای پیشرفته و اسپرت، این سوخت می‌تواند عملکرد و احتراق بهینه‌تر موتور را تضمین کند.

استاندارد‌های مربوط به کنترل آلایندگی سوخت بنزین

بنزین حاوی صدها ماده مختلف است که هنگام سوختن می‌توانند گازها و ترکیباتی تولید کنند که هوا را آلوده کرده و سلامت انسان را تهدید می‌کنند. به همین دلیل، کشورها قوانین سختگیرانه‌ای برای کنترل میزان آلاینده‌ها و کیفیت بنزین وضع کرده‌اند.

اما دقیقاٌ استانداردهای آلایندگی مربوط به بنزین چیست؟ استانداردهایی مانند یورو ۱ تا یورو ۶ در اتحادیه اروپا، محدودیت‌هایی برای آلاینده‌ها تعیین کرده‌اند تا سوخت تولیدی و جایگاه‌های سوخت مطابق این استانداردها عمل کنند.

تاثیرات بنزین بر محیط زیست

اگر بنزینی که استفاده می‌کنید از نوع نامرغوب بوده و اثر آلایندگی داشته باشد، می‌تواند تاثیر سو و بدی روی محیط زیست داشته باشد که سلامت شما را هم می‌تواند به طور منفی تحت تاثیر قرار دهد.

تأثیرات مخرب آلاینده‌ها بر سلامت انسان و محیط زیست

در کل تاثیرات آلاینده‌ها و بنزین نا مرغوب بر سلامت انسان و محیط زیست بسیار زیاد است و می‌تواند شامل این موارد شود:

ایجاد مشکلات عصبی و روانی مانند افسردگی و بی‌حوصلگی
بروز مشکلات پوستی شامل خارش، اگزما و التهاب
آسیب به ریه و افزایش احتمال بیماری آسم
افزایش خطر بیماری‌ها و سکته‌های قلبی
سوزش و خارش چشم
ایجاد مشکلات ناباروری

همچنین، این آلاینده‌ها موجب آلودگی هوا و خطرات گسترده برای کلیه جانداران می‌شوند.

تاثیر بنزین بر سلامت انسان و محیط زیست

سوالات متداول در خصوص “بنزین چیست”

در این بخش به برخی از سوالات رایج در رابطه با اینکه بنزین چیست پاسخ می‌دهیم::

بنزین چه نوع موادی است؟

در بنزین ترکیبی از هیدروکربن‌های سبک و فرار وجود دارد که از تقطیر نفت خام به دست می‌آید و به عنوان سوخت اصلی موتورهای احتراق داخلی به کار می‌رود.

از بنزین چه استفاده‌هایی می‌شود؟

بنزین کاربردهای مختلفی مثل سوخت خودرو، سوخت ژنراتور برق و هواپیماهای کوچک دارد. همچنین، از آن برای سوخت‌های کشاورزی و حلال صنعتی هم استفاده می‌شود.

چرا بنزین با عدد اکتان بالا بهتر است؟

بنزین با عدد اکتان بالا در برابر ناک زدن موتور مقاومت بیشتری نشان می‌دهد و با احتراق یکنواخت‌تر، عملکرد موتورهای پیشرفته را بهبود می‌دهد و مصرف سوخت را کم می‌کند.

آیا همه خودروها می‌توانند از بنزین با عدد اکتان بالا استفاده کنند؟

شرط استفاده عدد اکتان بالا برای بنزین چیست؟ همه خودروها نمی‌توانند از بنزین با عدد اکتان بالا بهره ببرند، چون این نوع سوخت فقط برای موتورهای خاص طراحی شده و در سایر خودروها فقط هزینه اضافی ایجاد می‌کند.

چرا بنزین باعث آلودگی هوا می‌شود؟

بنزین هنگام سوختن گازهای مضری مانند کربن مونوکسید، اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات گوگردی آزاد می‌کند. این ترکیبات بنزین اصلی‌ترین عوامل آلودگی هوا و تهدیدی برای سلامت انسان و محیط زیست هستند.

آیا بنزین‌های سوپر بدون سرب از بنزین‌های معمولی بهتر هستند؟

بله، بنزین‌های سوپر بدون سرب به دلیل داشتن عدد اکتان بالاتر و نبود سرب، عملکرد موتور را بهتر می‌کنند، آلایندگی کمتری دارند و آسیب کمتری به سلامت انسان و محیط زیست می‌زنند.

چطور می‌توان کیفیت بنزین را بهتر کرد؟

کیفیت بنزین با ارتقای تجهیزات پالایشگاهی، کاهش آلاینده‌هایی مثل گوگرد و سرب و افزودن مواد باکیفیت برای افزایش عدد اکتان بهبود می‌یابد.

کاربرد بنزین در زندگی روزانه شامل چه مواردی است؟

استفاده روزانه بنزین چیست؟ کاربرد بنزین در زندگی روزانه بیشتر برای تأمین سوخت خودروها، موتورسیکلت‌ها، ژنراتورها و برخی تجهیزات کشاورزی و صنعتی استفاده دارد.

کاربرد بنزین در زندگی روزانه